Mỹ đẩy mạnh 'tái cân bằng' ở châu Á

Tàu ngầm hiện đại lớp Virginia đến châu Á - Thái Bình Dương -  Ảnh: US Navy

Đêm qua, ông Ash Carter đã đến Tokyo, mở đầu chuyến thăm nước ngoài đầu tiên trong vai trò Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ mà ông đảm nhận từ tháng 2.2015. Trước khi đi Nhật Bản, ông có bài phát biểu sáng 6.4 (giờ Mỹ) tại Viện McCain ở Đại học bang Arizona, được giới quan sát đánh giá là "hơi bất thường" khi "lấn" qua cả lĩnh vực kinh tế.

Trong bài phát biểu, ông Carter kêu gọi Thượng viện Mỹ và 11 quốc gia khác tham gia đàm phán Hiệp định thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP) nhanh chóng hoàn tất thỏa thuận này, bởi TPP được coi là một thành tố trung tâm trong chiến lược ngoại giao "tái cân bằng" về châu Á của Washington sau hơn một thập niên lún vào chiến tranh ở Iraq và Afghanistan. "Việc thông qua TPP đối với tôi cũng quan trọng như được cấp thêm một hàng không mẫu hạm", ông Carter phát biểu.

Trên phương diện quân sự, vị tân chủ Lầu Năm Góc tuyên bố: "Đích thân tôi cam kết theo đuổi giai đoạn tiếp theo của chính sách tái cân bằng này, bởi nó cho phép chúng tôi can dự sâu hơn và đa dạng hơn với khu vực". Bước đầu tiên trong giai đoạn này, "chúng tôi sẽ tiếp tục đầu tư cho các phương tiện quân sự tương lai đặc biệt phù hợp với môi trường an ninh năng động và phức tạp của châu Á - Thái Bình Dương", ông nói. Trang bị máy bay ném bom tàng hình tầm xa, tên lửa hành trình chống hạm tầm xa tân tiến, hay năng lực tái thiết các đường băng nhanh chóng... là một số ví dụ mà ông Carter nói rằng có thể giúp các lực lượng của Mỹ "sống sót trong những tình huống khủng hoảng". Ngoài ra, phát triển các loại hình chiến tranh không gian, chiến tranh điện tử, hay một số dạng "bất ngờ" khác cũng nằm trong kế hoạch của Lầu Năm Góc, ông cho biết.

Bên cạnh đó, Mỹ cũng sẽ triển khai đến khu vực châu Á - Thái Bình Dương những phương tiện phù hợp mà nước này đã phát triển trong thập niên qua, ông Carter nói. Đó là tàu ngầm lớp Virginia phiên bản mới nhất, máy bay trinh sát Poseidon P-8, các chiến đấu cơ hiện đại F-22, F-35, máy bay ném bom tầm xa như

B-2, B-52... "Và trong bối cảnh khu vực đứng trước mối đe dọa tên lửa, chúng tôi đang tiến hành triển khai thêm 2 tàu chống tên lửa Aegis", ông cho biết và nói thêm: "Chúng tôi sẽ tiếp tục đưa những công nghệ tối tân, chẳng hạn như các loại vũ khí, khí tài hải quân, không quân mới nhất, vào toàn vùng Thái Bình Dương".

Mặt khác, Mỹ cũng “liên tục làm mới các mối quan hệ đồng minh từng có từ thời Chiến tranh lạnh” cũng như vun đắp các mối quan hệ mới, ông Carter nói. “Khi tới Nhật Bản, chúng tôi sẽ hoàn tất một bộ quy tắc Hướng dẫn hợp tác quốc phòng” đóng vai trò nền tảng trong mối quan hệ đồng minh, cho phép hai bên tăng cường hợp tác trong lĩnh vực không gian và không gian mạng. Ông Carter sẽ gặp gỡ Thủ tướng Shinzo Abe và các quan chức Nhật Bản trong hôm nay và ngày mai, bộ quy tắc hướng dẫn này dự kiến sẽ được ký kết vào cuối tháng 4.2015 khi ông Abe thăm chính thức Washington.

Rời Tokyo, ông Carter sẽ đến Hàn Quốc “để bàn hợp tác tăng cường năng lực phòng thủ trên bán đảo Triều Tiên” nhằm đối phó với mối đe dọa đến từ nước láng giềng ưa khiêu khích của Seoul. Ông Carter cũng cho biết khả năng sẽ thiết lập những “hợp tác ba bên chưa có tiền lệ”, chẳng hạn với Nhật Bản và Úc để tăng cường an ninh biển trong khu vực Đông Nam Á, hoặc với Nhật Bản và Hàn Quốc để xây dựng hệ thống chia sẻ thông tin đầu tiên trong khu vực nhằm “cùng nhau ngăn chặn và phản ứng kịp thời với các tình huống khủng hoảng”.

Chưa hết, cuối tháng 5 và đầu tháng 6 tới, ông Carter sẽ trở lại Đông Nam Á, tham dự Đối thoại Shangri-La tại Singapore và thăm Ấn Độ. Hồi tháng 1.2015, trong chuyến thăm của Tổng thống Barack Obama, Mỹ và Ấn Độ đã nhất trí về một Thỏa thuận khung hợp tác quốc phòng song phương. Chuyến thăm New Delhi của ông Carter sắp tới dự kiến sẽ thực sự đưa hai nước vào hợp tác an ninh biển và công nghiệp quốc phòng.

Riêng đối với Đông Nam Á, ông Carter nhấn mạnh các hợp tác với Philippines, VN, Malaysia và Indonesia bằng cách cung cấp những phương tiện tăng cường an ninh biển và giảm thiểu thiên tai, hay hỗ trợ Singapore thiết lập trung tâm chia sẻ thông tin và cứu trợ thảm họa.