GS Carl Thayer: 'Trung Quốc đang âm thầm tăng cường hiện diện tại biển Đông'

Ảnh chụp từ máy bay cho thấy Trung Quốc đang xây dựng trái phép cơ sở trên bãi Đá Gạc Ma thuộc Quần đảo Trường Sa của Việt Nam - Ảnh: AFP

“Có thể thấy rõ là Trung Quốc đã điều chỉnh lại chiến thuật của mình tại biển Đông. Nước này đã bị tổn hại về uy tín, đồng thời đã nhận thấy các quốc gia trong khu vực gia tăng lo ngại đối với các hành động của mình”, giáo sư Thayer, người có nhiều bài viết về Việt Nam, nói với Thanh Niên Online trong một cuộc trả lời trực tuyến về biển Đông vào tuần trước.

“Trung Quốc giờ đang lẳng lặng củng cố sự hiện diện ở biển Đông thông qua hoạt động xây đảo nhân tạo, tăng số lượng tàu đánh cá, tàu tuần duyên cỡ lớn, cùng số lần tập trận quân sự của hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA)”, giáo sư người Úc cho hay.

Ông còn khẳng định rằng song song với chiến thuật kể trên, Bắc Kinh hiện cũng đang thúc đẩy một mưu đồ lớn hơn thông qua đề xuất về “Con đường Tơ lụa”.

Giáo sư Carl Thayer là một chuyên gia nghiên cứu về  Đông Nam Á, từng có nhiều bài viết về Việt Nam

“Trung Quốc sẽ phải “vô hiệu hóa” ASEAN, ngăn không cho khối này bắt tay với Mỹ, Nhật. Trung Quốc có quan hệ tốt với Malaysia, quốc gia nắm giữ chiếc ghế Chủ tịch ASEAN trong năm 2015.Trong khi đó, Malaysia muốn giữ cho các tranh chấp biển Đông im ắng. Điều này tạo thuận lợi cho Trung Quốc”, giáo sư Thayer phân tích.

“Bắc Kinh sẽ phản ứng nếu thấy quyền lợi của mình bị đe dọa. Cho đến giờ thì Philippines vẫn sử dụng cách thức không gây ồn ào trong tranh chấp với Trung Quốc để tránh gây ảnh hưởng đến vụ kiện của nước này ở tòa án quốc tế. Điều này cũng tạo thuận lợi cho Trung Quốc. Những động thái này khiến tôi tin rằng “mọi chuyện sẽ yên ắng ở biển Đông” năm nay”, chuyên gia phân tích Đông Nam Á bình luận.

Khó có tiến triển về COC trong năm 2015

Giáo sư Thayer cho rằng sẽ khó có khả năng ASEAN và Trung Quốc đạt được thỏa thuận về một Bộ Quy tắc Ứng xử (COC) mang tính ràng buộc tại biển Đông trong năm 2015.

“Cho đến nay các cuộc đàm phán về COC giữa ASEAN và Trung Quốc chỉ thống nhất về hình thức chung cho bộ quy tắc này. Các điều khoản chi tiết vẫn còn đang được bàn bạc. Thái Lan đã gia tăng các cuộc thảo luận giữa các bên hồi năm ngoái. Đây là một tiến triển tích cực. Tuy nhiên, ASEAN thì muốn có một COC mang tính ràng buộc, điều mà ít có khả năng Trung Quốc sẽ đồng ý”, giáo sư bình luận.

Đề cập về vai trò của Mỹ ở biển Đông, giáo sư Thayer cho rằng Washington sẽ không thay đổi chính sách về các vấn đề biển Đông.