Hành trình 40 năm không mỏi để lưu giữ văn hóa dân tộc Dao
Ở tuổi 61, Nghệ nhân Nhân dân Tẩn Vần Siệu, dân tộc Dao (xã Tả Phìn, thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai) vẫn miệt mài lên lớp, dạy chữ cổ của người Dao cho nhiều thế hệ học trò vùng cao. Chỉ còn một bàn tay lành lặn và một bên mắt tinh anh, ông Tẩn Vần Siệu vẫn cần mẫn trên hành trình điền dã để sưu tầm, lưu trữ tư liệu quý về văn hóa dân tộc. Ông bảo “Nếu không truyền dạy, dân tộc Dao sẽ sớm mất văn hóa”.
Ngay từ những năm 90, ông Tẩn Vần Siệu đã lo lắng vì sự mai một của ngôn ngữ, văn hóa dân tộc mình. Ông suy tư, vận động mãi người dân, ai cũng chỉ lo cơm áo, gạo tiền, không màng đến việc gìn giữ văn hóa truyền thống.
Một biến cố lớn đến với cuộc đời ông khi còn trẻ khiến ông mất đi một tay và một bên mắt. Sau nhiều năm tự "cầm tù" mình trong ngôi nhà chật hẹp, ông thấy mình không thể buông bỏ những ước mơ được làm thầy. Là người tâm huyết với công việc bảo tồn chữ viết cổ, phong tục tập quán của người Dao, năm 1992, ông bắt đầu mở lớp truyền dạy chữ Nôm Dao cho con cháu, học trò.
Từ sách ông chép và tài liệu sưu tầm, nghiên cứu, thời gian trước năm 2015, ông đã mở lớp tại gia đình để truyền dạy cho 452 học trò nam, ở lứa tuổi từ 6-35. Trải qua nhiều năm, ông đã trở thành "người thầy của nhiều thế hệ học trò" trong đồng bào Dao tại thị xã Sa Pa và các địa phương khác.
Ngoài việc mở lớp dạy học, ông không ngại bôn ba đi khắp các địa phương trong và ngoài tỉnh như Thanh Hóa, Hòa Bình, Phú Thọ, Yên Bái, Sơn La, Quảng Ninh, Lạng Sơn, Bắc Cạn, Bắc Giang và Lai Châu để tìm hiểu thêm về phong tục, tập quán, bản sắc của dân tộc Dao để nghiên cứu, bổ sung vào sách, tài liệu truyền dạy những phong tục tập quán tốt đẹp.
Những lớp học đầu tiên học trong căn nhà nhỏ của ông, chủ yếu là con cháu, rồi dần lớp học thu hút bà con trong bản. Học trò góp sách, bút, mực, ăn chung, ngủ chung với gia đình ông tại căn nhà nhỏ ở xã Tả Phìn, học chữ viết cổ. Tiếng đồn vang xa, nhiều người từ các tỉnh, thành phố khác cũng về nhà ông Siệu học.
Gần 20 năm trên hành trình dạy tiếng Dao, ông Tẩn Văn Siệu đã đã biên dịch xong cuốn sách “Giáo lý” với số lượng 85 trang từ chữ Nôm Dao sang tiếng Việt cho Trung tâm Phát triển bền vững miền núi Bảo tồn bản sắc. Trung tâm đã sử dụng cuốn sách này làm giáo trình dạy chữ cho các học trò người Dao ở các tỉnh có đồng bào dân tộc Dao sinh sống.
Hành trình không mỏi ấy của Nghệ nhân Nhân Dân Tẩn Vần Siệu đã được Nhà nước ghi nhận, tôn vinh là 1 trong 75 gương mặt điển hình tiên tiến toàn quốc năm 2023, nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ.
Theo: Báo Nhân Dân
