Trả lời Thanh Niên về trận mưa đá vừa xảy ra lúc rạng sáng nay 27.3, tại Lào Cai, ông Lê Thanh Hải, Phó giám đốc Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn T.Ư, nói: “Trận mưa đá kéo dài khoảng 20 phút, tàn phá nhà cửa, công trình và hoa màu của người dân các huyện Mường Khương, Bắc Hà và Si Ma Cai được xác định là trận mưa đá khủng khiếp nhất từ trước đến nay tại nước ta. Đường kính các hạt mưa phổ biến từ 4 - 6 cm, nhiều hạt lên tới trên 10 cm, to như nắm đấm, bằng chiếc tách uống nước thì đúng là chúng tôi chưa từng ghi nhận được. Đây là số liệu “khủng” nhất, trong chuỗi số liệu thống kê của ngành khí tượng chưa có”.

Nguyên nhân gây ra trận mưa đá lịch sử này là gì, thưa ông?

Khoảng 4 - 5 ngày trước, Lào Cai chìm trong nắng nóng gay gắt, cộng thêm gió khô Ô Quý Hồ thổi mạnh khiến mặt đất bị hun nóng và khô khốc. Rạng sáng 27.3, gió mùa đông bắc tràn xuống, sự xung đột giữa hai khối khí nóng và lạnh kích thích sự đối lưu phát triển mạnh. Hơi nước bốc lên cao, ngưng tụ lại thành hạt đá nhỏ, những hạt đá này tiếp tục đông kết và dính lại nhau tạo nên những hạt đá to hơn. Hàng ngàn ngôi nhà của người dân đã bị thổi bay mái là do sức tấn công ghê gớm của sự kết hợp giữa sức công phá của những hạt đá to rơi từ trên cao xuống và gió giật mạnh.

Không chỉ ở Lào Cai, mưa đá trong những ngày gần đây đã liên tiếp xuất hiện tại một loạt các tỉnh, thành. Đây có phải là sự bất thường?

Trận mưa đá kéo dài khoảng 20 phút, tàn phá nhà cửa, công trình và hoa màu của người dân các huyện Mường Khương, Bắc Hà và Si Ma Cai được xác định là trận mưa đá khủng khiếp nhất từ trước đến nay tại nước ta

Theo tôi thì mưa đá xảy ra ở Lào Cai và trước đó là ở Kon Tum, Quảng Nam và một số địa phương khác là hiện tượng thời tiết cực đoan, mức độ nguy hiểm chỉ đứng sau bão và mưa lớn kéo dài. Tuy nhiên, các hiện tượng này đang xảy ra theo đúng quy luật.

Bây giờ đang là thời điểm giao mùa giữa mùa lạnh và mùa nóng nên cũng là mùa của mưa đá và giông lốc. Mưa đá có thể xảy ra ở bất cứ nơi nào trên cả nước nhưng ở các tỉnh miền núi phía bắc thì khốc liệt hơn, nhất là xảy ra khi không khí lạnh tràn xuống.

Bao giờ thì “mùa” mưa đá mới kết thúc?

Giông lốc, mưa đá có thể xảy ra ở bất cứ đâu trên địa bàn cả nước trong khoảng thời gian giao mùa. Hiện tượng thời tiết cực đoan nguy hiểm, có sức tàn phá ghê gớm này sẽ chỉ giảm dần và tạm thời “biến mất” khi mùa mưa đến, tức là hết tháng 5 này.

Chúng ta có dự báo được bao giờ mưa đá xảy ra và xảy ra ở đâu?

Điều này chúng ta chưa làm được. Các nước tiên tiến trên thế giới cũng không phải là ngoại lệ. Chúng tôi chỉ có thể cảnh báo mưa đá kèm theo giông lốc ở một khu vực tương đối rộng lớn dựa trên những dữ liệu quan trắc được và hệ thống thời tiết nguy hiểm.

Người dân có thể nhận biết được mưa đá có thể chuẩn bị xảy ra dựa vào một vài đặc điểm như: ban ngày mà có giông mạnh, mây đen kịt trên bầu trời; ban đêm có sấm sét, gió đang thổi đều đều bỗng lặng đi, trời lạnh đột ngột. Nếu thấy có cảnh báo mưa đá và những dấu hiệu nhận biết như trên, đặc biệt là vào ban đêm, người dân đang ở những ngôi nhà ngói, lợp tấm prô xi măng thì nên nhanh chóng di chuyển sang những ngôi nhà kiên cố, chẳng hạn như nhà mái bằng, nhà tầng gần nhất để trú tránh.

Quang Duẩn